Shin splints, logesyndroom, tibiaal stress syndroom en compartimentsyndroom Ongeveer de helft van alle sportblessures zijn het gevolg van overbelasting. Het tibiale stress syndroom neemt hier maar liefst 8 tot 14% voor zijn rekening;het is de derde meest voorkomende blessure bij hardlopers. Wat is shin splints? De term shin splints is geen diagnose maar een verzamelnaam voor een aantal aandoeningen waarbij pijn aan de voorzijde van het scheenbeen het symptoom is. De pijn die bij shin splints aanwezig is kan worden veroorzaakt door problemen met de spieren, het bot, botvlies of de aanhechting van de spier. Welke diagnosen beschrijft shin splints? Botvliesonsteking (periostitis) Dit is een ontsteking van het beenvlies dat de botten bekleedt. Het betreft meestal een overbelasting van de aanhechting van de spier die de voetboog ondersteund (musculus tibialis posterior). Vaak is het gebied dat is aangedaan overbelast geweest door werk of sport. Bij het lichamelijk onderzoek vindt de arts of therapeut drukpijn over het botvlies. Een ontsteking van het botvlies geeft pijn, die erger wordt als het aangedane vlies belast wordt. Botvliesontsteking kan ontstaan door een infectie, meestal is de oorzaak overbelasting. Compartimentsyndroom of logesyndroom Een compartiment- of logesyndroom is een toestand waarin een verhoogde weefseldruk de bloedvoorziening verstoord. Er ontstaat bloedeloosheid (ischemie) van desbetreffende spieren. Extreme belasting van ongetrainde sporters, bijvoorbeeld bij lange wandelingen, kan leiden tot een acuut compartimentsyndroom. De toename van spiermassa onder invloed van een trainingsprogramma kan aanleiding geven tot een chronisch compartimentsyndroom. Het merendeel van de patiënten met een chronisch compartimentsyndroom betreft relatief jonge, ervaren mannelijke atleten of voetballers. Bij het compartimentsyndroom treden bij belasting drukkende, stekende of krampachtige pijn en zwelling op. Ten gevolge van een toegenomen spanning in het compartiment, kan de huid glanzend en warm zijn. Passieve spierrekkingspijn is een veel gehoorde klacht. In de meeste gevallen betreft het een aandoening aan het voorste compartiment. De in deze lange, smalle loge gelegen spieren (musculus tibialis anterior, musculus extensor halucis longus en musculus extensor digitorum longus) worden intensief bij alle loop en springbewegingen gebruikt. Spierontsteking (myositis) Spierontsteking is de algemene term om het zwellen van spieren te beschrijven. Het wordt ook wel het Musculus tibialis anterior syndroom genoemd. Om de voet geleidelijk op de grond te laten neerkomen en te laten afwikkelen is bij elke stap veel activiteit van deze spier nodig. Hij is gelegen in het voorste compartiment van het onderbeen en zodoende betrokken bij een voorste compartimentsyndroom. De spier kan ook afzonderlijk zijn aangedaan ten gevolge van overbelasting, vooral bij heuvellopen of bij druk van buitenaf (bijvoorbeeld door te strakke veters). Peesontsteking (tendinitis) Een peesontsteking kan ontstaan door een blessure of overmatige prikkeling; bijvoorbeeld als een bepaalde beweging steeds herhaald wordt of door een plotselinge toename van activiteit. Ook sporters die een te intensief trainingsprogramma volgen, kunnen peesontsteking krijgen. Lichamelijke factoren, zoals een beenlengteverschil of een voetafwijking, kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van peesontsteking. Daarnaast spelen minder stabiele gewrichten of osteoporose soms een rol, vooral bij mensen boven de veertig. Stress fractuur van het scheenbeen Een stressfractuur is een gedeeltelijke breuk tengevolge van overbelasten van het bot. Dit gebeurt wanneer het bot er niet in slaagt zich aan te passen aan de hoeveelheid belasting. Een stressfractuur of vermoeidheidsfractuur kan in het onderbeen zowel in het scheenbeen (tibia) als in het kuitbeen (fibula)optreden. Ondanks dat een stressfractuur ontstaat tengevolge van langdurige of ongebruikelijke lokale belasting, komt de aandoening voor zowel bij getrainde langeafstandlopers als bij beginnende recreatieve trimmers. Vrijwel altijd is er toename van de training in de laatste weken. De pijnklachten in het scheenbeen worden in het onderste 2/3e gedeelte aangegeven. De pijnklachten zijn lokaal, zeurend en nemen toe zolang als de belasting gehandhaafd blijft. Bij lichamelijk onderzoek is er drukpijn en soms zwelling. Een röntgenfoto toont meestal pas na enkele weken de fractuur. Een botscan echter kan na 2 á 3 dagen van klachten reeds uitsluitsel geven. Een stressfractuur ontstaat meestal bij sporten waarbij veel gerend of gesprongen wordt. De pijn begint meestal als een doffe pijn tijdens de training en kan in verloop van tijd extremere pijnen veroorzaken gedurende dag en nacht. Waarom krijgt de een shin splints en de ander niet? Ieder mens is uniek en heeft een ander lichaam. Ook biomechanisch zitten er (kleine) verschillen tussen ieder individu. Een factor die bijna iedere patiënt met shin splints heeft is overpronatie. Pronatie ontstaat als de voetboog afvlakt tijdens het dragen van het lichaamsgewicht. Een lichte afvlakking is normaal, dat wil zeggen dat een lichte mate van pronatie hoort bij de afwikkeling van de voet. Overpronatie ontstaat als de voetboog teveel afvlakt waardoor de voet naar binnen kantelt. Hierdoor ontstaat een te grote tractie aan de pees van de spier die aan het scheenbeen aanhecht (musculus tibialis anterior en posterior) waardoor de shin splints wordt veroorzaakt. Wat is de behandeling van shin splints? De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, maar bestaat meestal uit de volgende stappen in chronologische volgorde. Rust De eerste stap is het nemen van rust door activiteiten te verminderen. Bijvoorbeeld het verminderen van de sportintensiteit of zitten waar men normaal staat. Simpelweg rusten zorgt vaak voor een vermindering van de meest heftige pijn en laat de acute pijn verminderen. Koelen met ijs Het aanbrengen van een ijspack op de pijnlijke plaats kan de symptomen verlichten en de pijn onder controle houden. Het koelen is vooral effectief na een acute verergering van de pijn. (Sport) inlegzolen Sportzolen of inlegzolen zijn in veel gevallen de sleutel tot het succesvol behandelen van shin splints. Met zolen die individueel zijn aangemeten aan de hand van de voetstand, kunnen patiënten meestal hun dagelijkse activiteiten en sport weer hervatten zonder pijn. Hiervoor kunt u bij van Bakel Podotherapie terecht. Ontstekingsremmers Ontstekingremmers kunnen de pijn en de ontsteking verminderen. Vaak voldoen simpele middelen als aspirine of ibuprofen, welke vrij bij de apotheek verkrijgbaar zijn. Een risico van het gebruiken van ontstekingsremmers is dat men de pijn van de klacht minder snel zal voelen. Hierdoor neemt de kans toe dat men gaat overbelasten. Pijn is immers een signaal van het lichaam dat het rust nodig heeft! Oefeningen Rekoefeningen van de kuiten kunnen er voor zorgen dat de overpronatie tijdens het lopen afneemt. -Rekken van de oppervlakkige/lange kuitspier (M. Gastrocnemius): Maak met het gezonde been een stap naar voren, let er op dat de hiel van de andere voet niet loskomt van de vloer. De knie van het aangedane been blijft gestrekt. Verplaats het gewicht van de achterste voet naar de voorste voet en druk daarbij de hiel van het achterste been stevig in de grond. Plaats eventueel de handen tegen een muur. Zorg nu dat er spanning voelbaar is in de kuitspier (niet veren). Je voelt rek boven in de kuit. Doe dit 15 tot 20 seconden, gevolgd door 10 tot 20 seconden rust en herhaal dit drie keer. -Rekken van de diepe/korte kuitspier (M. Soleus): Buig nu vanuit dezelfde uitgangspositie als in de bovenstaande oefening de knie van het achterste (geblesseerde) been zover dat de hak net niet van de vloer loskomt (niet veren). Je voelt rek laag in de kuit. Doe dit 15 tot 20 seconden, gevolgd door 10 tot 20 seconden rust en herhaal dit drie keer. Hoe kan shin splints voorkomen worden? Preventie van sportklachten in het algemeen begint met het gebruiken van het gezond verstand. Bij sporten op hoog niveau komt er meer bij kijken omdat er dan meer van het lichaam (en de sporter zelf) gevraagd wordt. De meeste oorzaken kunnen door de sporter zelf positief beïnvloed worden met de juiste adviezen (en opvolging daarvan). Bij van Bakel Podotherapie kan ik veel betekenen voor sporters om klachten te voorkomen. Wat betreft preventie kan ik meer dan alleen adviseren. Dit vereist uiteraard een goede, op de sporter gerichte, anamnese. Met een lichamelijk onderzoek is vast te stellen of er ook lichamelijke preventie geboden kan worden met mijn hulpmiddelen. Literatuurstudie wijst uit dat de enige juiste manier van preventie van shin splints het gebruik van inlegzolen is met voldoende schokdemping, stabilisatie van het onderste enkelgewricht en overpronatie verminderd. Dit is te vertalen naar het gebruik van een (sport)inlegzool. Een (sport)afhankelijk advies houd rekening met het juiste trainingsschema. Vermijd trainingen die belastend zijn voor de spieren van het onderbeen. Wissel af met oefeningen met een lage intensiteit en verminder het hardlopen. Verminder de sportintensiteit en duur. Bouw de trainingsbelasting rustig op. Zorg voor goed schoeisel en vervang dit op tijd. Een hardloopschoen heeft zijn beste tijd gehad na 1000 kilometer of 12 maanden. Let op de ondergrond van de training: zorg voor een ondergrond met schokdemping (bijv. gras of sintelbaan), vermijd asfalt of beton. Literatuurreferenties: -Wieringen, PGB van (2006) Het tibiale stress syndroom. -Thacker, S.B. et al. (2002) The prevention of shin splints in sports: a systematic review of literature. -Wilder, R.P. et al. (2004) Overuse injuries: tendinopathies, stress fractures, compartment syndrome, and shin splints. -Couture, C.J. et al. (2002) Tibial stress injuries: decisive diagnosis and treatment of ‘shin splints’. -Metzl, J. (2005) A case-based look at shin splints -Mosterd, W.L. et al. (1996) Het sport-medisch formularium: een praktische leidraad

Achillespeesklachten Bron: Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten, de hardloopkrant en wikipedia. Het verhaal achter de achillespees De achillespees (tendo Achillis) is een stevige pees in het onderbeen die de kuitspieren met de hiel verbindt. De achillespees is vernoemd naar de held Achilles, die overleed aan een pijl in zijn achillespees, omdat dat zijn enige zwakke plek was. Zijn moeder Thetis besloot hem onaantastbaar te maken, door hem als baby onder te dompelen in de rivier Styx, waarvan de wateren de bevoegdheid hadden om dit te doen. Zij hield de baby echter bij zijn hiel vast en vergat om dat eveneens onder te dompelen, die daardoor zijn enige kwetsbare plek werd. Hij werd later tijdens de Trojaanse Oorlog door een pijl in zijn hiel gedood. Anatomie De achillespees is de gezamenlijke pees van de m. triceps surae (kuitspieren), bestaande uit de m. gastrocnemius en de m. soleus. Het is de dikste pees in het lichaam. Hij is ongeveer 15 cm lang, en begint dichtbij het midden van het been. De pees spreidt zich op zijn lager eind enigszins uit. Zijn smalste deel bevindt zich ongeveer 4 cm boven de aanhechting met het bot. De achillespees hecht vast aan het hielbeen (os calcaneus). Achillespeesblessure Achillespeesblessures zijn zeer veel voorkomende sportblessures. Vooral bij hardlopers of sporters die lopen als trainingsonderdeel hebben. De pijn aan de achillespees bevindt zich meestal of op de aanhechting op de hiel of tot 6 cm boven deze aanhechting. In het acute stadium is de achillespees vaak; rood, gezwollen, warm en pijnlijk, duidelijke ontstekingsverschijnselen. Een achillespeesblessure kan echter ook in een chronisch stadium geraken. Er is dan ook pijn in rust en is langer dan 6 weken aanwezig. Er zijn vele mogelijke oorzaken voor het ontstaan van achillespeesklachten, veel voorkomende zijn: 1. slecht looppatroon: – te veel naar binnen lopen (overproneren) – te veel naar buiten lopen (oversupineren) 2. slechte stand: – holvoeten – scheefstand van het bekken (beenlengteverschil) 3. Schoeisel en loopondergrond Therapie Bij van Bakel Podotherapie wordt rekening gehouden met alle facetten van het probleem. D.w.z. niet alleen alledaagse activiteiten bespreken, maar ook zeker sportspecifieke aspecten. Vanwege de veelzijdigheid van het probleem zijn er verschillende therapieën mogelijk, men moet denken aan (sport)inlegzolen, schoenadvies, tijdelijke ontlasting {hakverhoging onder (sport)zool} in combinatie met fysiotherapie, loopadvies etc. 25 Vragen over de achillespeesblessure De meeste overbelastingsblessures, bijna de helft, komen voor bij mensen, die niet méér trainen dan zo’n 30 kilometer in de week. Mensen die veel meer trainen zijn waarschijnlijk al veel langer met hun sport bezig, zij zijn veel meer te belasten. Zij verzorgen hun lichaam waarschijnlijk ook beter. Zij hebben mogelijk meerdere paren schoenen, die ze door elkaar heen dragen. Terwijl de beginner of de bijna beginner of de steeds weer opnieuw beginner een veel minder grote lichamelijke belastbaarheid heeft. Als iedere hardloper nu eens een gedegen opbouwprogramma zou volgen en voortdurend acht zou slaan op signalen van het eigen lichaam, dan zou het aantal overbelastingsblessures drastisch verminderd kunnen worden, misschien met wel zo’n 70 %. De achillespeesblessure is een favoriete overbelastingsblessure onder de hardlopers. Na de overbelastingsblessures aan de knie, de voeten, het scheenbeen en de lage rug volgt de achillespeesblessure op een ‘eervolle’ vijfde plaats. 1 Wat heeft de achillespees voor functie in het lichaam? De achillespees is het verlengde van de kuitspieren en verbindt de kuitspieren met het hielbeen. De achillespees moet je zien als een soort kabel, die de kracht van de kuitspieren overbrengt op het hielbeen. Doordat de kuitspieren zich bij het hardlopen aanspannen en weer ontspannen, beweegt het hielbeen, en daardoor ook de voet, waardoor er gelopen kan worden. 2 Waardoor kan ik last krijgen van die achillespees? Je moet je de achillespees voorstellen als een pees, die door een kokertje loopt. Bij elke beweging van de kuitspieren, glijdt die pees door dat kokertje heen en weer. Er zit vocht in dat kokertje, dat als een soort glijmiddel dient. Als nu, wat bij hardlopen heel vaak voorkomt, de voetstand bij de landing van de voet op de grond niet optimaal is -als de achillespeeshoek niet ongeveer 180 graden is dan schuurt die pees als het waren tegen de zijkant van dat kokertje aan. Er kan ook van boven aan de achillespees worden getrokken. Dat gebeurt als de kuitspieren te stijf zijn en / of verkort. Kuitspieren kunnen een grote kracht ontwikkelen. Als de kuitspieren niet lang genoeg en soepel zijn, wordt er onevenredig hard aan de achillespees getrokken. Ook kan een hardloper last krijgen, als hij zijn achillespees overbelast, doordat hij plotsklaps de training verhoogt of als hij van zachte ondergrond, het bos, ineens overstapt naar harde ondergrond, de straat. Al deze drie omstandigheden: verkeerde voetstand, stijve, verkorte spieren en overbelasting brengen met zich mee, dat het lichaam ter plaatse extra vocht produceert om de geïrriteerde plek weer te herstellen. De koker wordt nu te nauw. En het bewegen van de achillespees gaat pijn doen. Dit kan leiden tot een ontsteking. 3 Op welke plaatsen kan ik pijn krijgen in de buurt van mijn achillespees? Op het hielbeen, tot aan de rand daarvan (tot ca. 5 centimeter van de grond). De oorzaak van deze pijn is meestal gelegen in het gebruik van de verkeerde hardloopschoenen. Dan heb je de pijn in en om de achillespees zelf. Tussen de 5 en 10 centimeter vanaf de grond. Dit is de echte hardnekkige achillespeesblessure. De pijn kan ook hoger liggen, op de overgang van achillespees en kuitspieren. Tot ca. 20 centimeter van de grond. Deze pijn is een signaal, dat de echte achillespees overbelastingsblessure eraan komt. Nu is er nog iets aan te doen. 4 Wat Is de meest favoriete plaats voor de echte achillespeesblessure? Als je vanaf de aanhechtingsplaats van de achillespees op het hielbeen rekent, ongeveer 5 centimeter daarboven. Als je met je vingers je achillespees omhoog aftast, voel je op die plaats een verdikking zitten. Die plek is zo’n centimeter of 2 á 3 lang. Als je, je voet en enkel op en neer beweegt, dan is er op die plaats met de vingertoppen een knisperend gevoel waar te nemen. De achillespees kraakt dus ter plaatse. 5 Wat is een achillespeeshoek? Tijdens de landing van de voet op de grond, werkt er een fikse klap in op de voet. Een klap die’ twee- tot driemaal het eigen lichaamsgewicht bedraagt. De hardloopschoen behoort daar een groot gedeelte van op te vangen. Maar de hardloopschoen moet er ook voor zorg dragen, dat de achillespees recht blijft, zodat de pees soepel door die ‘achillespeeskoker’ kan heen glijden. De schoen mag dus nooit onder de klap vervormen: de voet mag niet mediaal in de schoen wegzakken. Als de achillespees volledig recht blijft tijdens de landing van de voet op de grond en tijdens de verdere afwikkeling van de voet, dan heeft de pees een hoek van 180 graden. Als de voet wegzakt, dan is de achillespeeshoek vergroot of verkleind en neemt de kans op het krijgen van een achillespeesblessure toe. 6 Je weet natuurlijk nooit zelf of die achillespeeshoek wel precies 180 graden is. Hoe kun je daar dan achter komen? Sterke afwijkingen van de achillespeeshoek zijn wel makkelijk te constateren. Laat een andere loper maar eens een stukje achter je aanlopen. Zet je schoenen eens naast elkaar en kijk of de hielkappen nog recht staan. Of ga eens op zo’n lopende band lopen met een camera daarachter en een monitor ervoor. Kleine afwijkingen zijn inderdaad moeilijker te constateren, maar kunnen over het algemeen niet zoveel kwaad, als er maar op goede, specifieke hardloopschoenen gelopen wordt. Hardloopschoenen, die bij jouw looppatroon horen. 7 Wat kan ik er zelf aan doen om de achillespeeshoek zoveel mogelijk 180 graden te houden? Een grote stap in de goede richting, is het dragen van de juiste hardloopschoenen met sportsteunzolen aan je voeten. Dat is een schoen met een stevige hielkap, die goed om je hielbeen aansluit. De hardloopschoen moet de, voor jou, juiste balans hebben tussen stabiliteit en schokdemping. Iemand die 100 kilo weegt, heeft andere schoenennodig dan iemand die 60 kilo weegt. De schoen moet verstevigingen hebben op de, voor de individuele hardloper, juiste plaats. Als de voet de neiging heeft om naar binnen door te zakken, dan moet die schoen dat daar tegengaan. Er zijn genoeg mensen die scheve voeten hebben, daar is op zich niet zo makkelijk wat tegen te doen, maar de schoenen die ze dragen, moeten zoveel mogelijk steun geven op die plaatsen, waar dat het meeste nodig is om de achillespeeshoek ca. 180 graden te houden. En zo o.a. de achillespeesblessure te voorkomen. Lopen met een sterke afwijking van de achillespeeshoek kan trouwens leiden tot alle soorten van overbelastingsblessures, die er bij hardlopers kunnen voorkomen. Scheenbeenirritatie bijvoorbeeld, kniepijn, voetblessures, heupblessures, lage rugpijn, tot nekpijn aan toe. 8 Kunnen verkeerde hardloopschoenen dan echt zo bijdragen tot het oplopen van een achillespeesblessure? Jazeker, vooral als ze erg slecht zijn natuurlijk. In afgetrapte schoenen zal de achillespeeshoek nooit 180 graden zijn. Dat is ook het geval als de hielkap van een slechte kwaliteit is. Als hardloopschoenen te laag zijn van achteren, dan komt er onevenredig grote trek te staan op de kuitspieren en dus ook op de achillespees. Schoenen kunnen ook te weinig demping geven, waardoor er grote klappen inwerken op de voet en natuurlijk ook op de achillespees. Die raakt veel vermoeider door al dat gestamp. En raakt daardoor geïrriteerd. Nieuwe schoenen kunnen ook tot achillespeespijn leiden. Dit doordat de voet mogelijk in een andere stand wordt geduwd. Door nog eens regelmatig met de oude schoenen af te wisselen, wennen je voeten er aan. Gooi je oude hardloopschoenen dus niet weg, voordat je nieuwe schoenen zijn ingelopen. Door de juiste hardloopschoenen te gebruiken, verklein je de kans op het oplopen van een overbelastingsblessure aanzienlijk. 9 Wat kan ik bijvoorbeeld nog meer doen om een achillespeesblessure te voorkomen? Buiten wat al gezegd is, is gevarieerde training altijd van belang. Bovendien is het gebruiken van verschillende hardloopschoenen door elkaar ook zeer aan te bevelen. De achillespees kan dan nooit te lang op een en dezelfde manier worden belast. Een goede loopstijl, wat betreft de voeten, is natuurlijk ook van belang. Hoe rollenden’ er gelopen wordt, des te minder de voeten, en de achillespezen te verduren krijgen. Het is ook van belang om het been tijdens de zwaaifase te kunnen ontspannen. Concentreer je maar eens op je zwaaibeen: is alles volledig ontspannen? Verder, hoe sterker je voet- en been- spieren zijn, des te minderkans je loopt om last van je achillespees te krijgen. Regelmatig voetgymnastiek doen bewerkstelligt dat. En uiteraard het veelvuldig uitvoeren van rekoefeningen, voor de kuitspieren, de hamstrings en de achillespees. Hoe soepeler die spieren zijn, des te minder wordt ervan de bovenkant aan de achillespees getrokken. 10 Valt Iedereen altijd op deze genoemde manieren te helpen om geen achillespeesblessures te krijgen? Jammer genoeg niet. Sommige mensen hebben gewoon geen voeten om lange afstanden mee hard te lopen. Of ze hebben een aangeboren verkorte achillespees. Maar ze willen zo graag hardlopen. Zulke mensen zijn mogelijk gebaat bij orthopedische aanpassingen in of aan hun sportschoenen. Met aanpassingen precies op die plaatsen, waar zij dat nodig hebben. Veel mensen hebben ook een beenlengteverschil. Beenlengteverschil kun je tijdens een sportmedische keuring laten bepalen (of bij de podotherapeut). Als het verschil meer is dan 1 centimeter, vraag dan aan de arts of er iets aangedaan moet worden. Een inleghakje in een trainingschoen of een paar inlegzolen bijvoorbeeld. Een podotherapeut kan de sportschoen op maat verhogen door er een extralaagje tussenzool in te zetten. 11 Zijn er verder nog dingen in de handel, die er toe kunnen bijdragen, dat je geen achillespeesblessure krijgt? Als de inlegzool in de schoen te slap geworden is, dan ondervindt de voet tijdens het hardlopen niet meer voldoende steun. Een nieuwe, verse en stevige inlegzool doet dan wonderen. De voet wordt weer gesteund, waardoor de achillespeeshoek mogelijk weer richting 180 graden gaat. Er zijn ook corrigerende inlegzolen verkrijgbaar(bij de podotherapeut). Inlegzolen, die bijvoorbeeld aan de binnenzijde iets zijn verhoogd, waardoor de voet iets naar buiten wordt geduwd, richting 180 graden. Er zijn ook inlegzolen, die gemaakt zijn van schokdempend materiaal (ook bij de podotherapeut). Dat geeft extra demping aan de schoen. Verder zijn er losse in leghakjes verkrijgbaar (eveneens bij de podotherapeut). Door die in allebei de schoenen te leggen, komen de, hielen iets omhoog, waardoor de kuitspieren, en daarmee ook de achillespezen, worden ontlast. Er zijn ook van die kuitcompressie bandages in de handel. Die kan, je dan om doen, zodra je ter plekke wat pijn voelt en dan met strips, onder en boven de zere plek; aantrekken. Een verder voordeel van deze bandages is, dat de warmte die door het lichaam wordt geproduceerd op die plek blijft en niet verloren gaat. De lokale bloedcirculatie neemt dan ook sterk toe. Waardoor het genezingsproces zal versnellen. 12 Hoe weet ik nu dat ik een achillespeesblessure heb. Je voelt toch altijd wel wat? Een eerste indicatie is de pijn die je voelt, als je ’s ochtends opstaat. Als je achillespees bij de eerste passen, die je met je blote voeten op de grond zet, pijn doet, dan is dat een signaal. Die pijn gaat dan heel snel weg, vooral als je schoenen aandoet. Maar de volgende dag duurt het dan weer iets langer, voordat die pijn weg is, enz. Vervolgens voel je pijn bij het begin van een training, ook die verdwijnt weer als je ‘warm’ gedraaid bent. De volgende keer duurt dat weer langer en uiteindelijk gaat die pijn helemaal niet meer weg. En is de hele zaak daar ontstoken. 13 Hoe moet ik trainen als ik ’s ochtends wat pijn of stijfheid voel in mijn achillespees? Onderwerp je hardloopschoenen onmiddellijk aan een grondige inspectie. Zijn ze afgetrapt, staan ze scheef, zijn ze te slap? Zo ja, dan moet je onmiddellijk naar de winkel om nieuwe en betere te kopen. Vervolgens: verminder je onmiddellijk je trainingsbelasting. Alleen nog maar wat niet te lange, rustige duurloopjes op een vlakke, liefst zachte, ondergrond en beslist geen sprintjes, heuvellopen of wedstrijden. Doe twee hakverhogingen in de trainingsschoenen (alsmede in de dagelijkse schoenen). En doe voor en na de training uitgebreid rekoefeningen voor de kuitspieren. En uiteraard een uitgebreide warming-up en een cooling-down. 14 Waarom is die warming-up en die cooling-down zo goed voor mijn achillespees? Door een warming-up gaat het bloed sneller stromen, de kuitspieren raken goed doorbloed. Alles wordt soepel. Kortom: het hele lichamelijke mechanisme wordt opgestart. Rekoefeningen horen daar natuurlijk ook bij. En na afloop van de training / wedstrijd zitten er altijd afvalstoffen in het lichaam, ook in de kuitspieren. Door een cooling-down te doen met daar in weer rekoefeningen, bewerkstellig je, dat 4 afvalstoffen sneller en beter worden, afgevoerd. Warm afdouchen is daar ook een goed voorbeeld van. Hoe soepeler de kuitspieren zijn, des te minder heeft de achillespees te verduren. 15 Kan ik buiten de training om nog wat meer doen om die pijn weg te krijgen? Leg na de training ijs op de achillespees. Een cold-pack is hier heel geschikt voor. Leg eerst een doekje op de huid en leg vervolgens het ijs erop en laat dat 15 minuten liggen. Houd de achillespees volledig ontspannen. Verder kun je, voor zover je tijd en zin hebt, gedurende de verdere dag nog dingen ondernemen, die tot doel hebben de doorbloeding in de achillespees en met name die in de kuitspieren te bevorderen. Waardoor het genezingsproces sterk wordt gestimuleerd. 16 Geef eens voorbeelden hoe ik de doorbloeding in de kuitspieren en in de achillespees kan bevorderen? Door wisselbaden te nemen bijvoorbeeld: je voet en kuit 2 minuten lang in zo heet mogelijk water houden en 30 seconden in koud water. Of ijsmassage. Als je ijsmassage wilt doen, dan zet je een bekertje water met een stokje daarin in de vrieskast. Als het water bevroren is, dan haal je het uit het bekertje. Met het stokje als handvat, masseer je gedurende 6 á 7 minuten de gespannen achillespees (zonder doekje ertussen). Je moet er hier wel voor zorg dragen, dat je het ijs heen en weer beweegt, een draaiende beweging maken dus. Je zult merken, dat de huid rood wordt, vanwege een sterke lokale doorbloeding. En die verhoogde bloedvoorziening gaat daarna nog een aantal minuten door. De ijsmassage kan wel tot tien keer per dag toegepast worden. Ook kun je ’s nachts een broeiverband om je achillespees en kuit doen. Je wikkelt een vochtige doek, een handdoekje bijvoorbeeld, om je been. Vervolgens doe je er een plastic draagtas of taft omheen en een zwachteltje om de zaak op zijn plaats te houden. Dit laat je zo zitten gedurende de tijd, dat je slaapt. Dit waterverband gaat broeien en er ontstaat lokale warmte, waardoor de bloedcirculatie ter plaatste toeneemt. De rode lamp techniek is ook bekend bij ouderen. Doe rekoefeningen voor de achillespezen, de kuitspieren en de hamstrings, tot de pijngrens, zoveel je maar wilt. 17 wat voor rekoefeningen moet ik dan doen? Er staan genoeg rekoefeningen voor hamstrings, kuitspieren en achillespees beschreven in de hardloop lectuur of ze staan op een speciale rek poster. Als de kuitspieren echt ernstig verkort zijn, ga dan 20 minuten lang op een schuine plank staan: je legt een boek op een centimeter of 30, 35 van de muur op de grond. Daarop leg je een plank, die tegen de muur aankomt. Je gaat nu met je rug en je hielen tegen de muur staan op die schuine plank (je tenen wijzen omhoog richting boek). En je blijft zo staan. Als de kuitspieren langer worden, dan moet je de hellingshoek wat vergroten (boek wat dichter bij de muur of er een dikker boek onder leggen). Houd dit vele dagen achter een vol. Als het je te lang duurt, lees dan een boek in die tijd of luister naar muziek o.i.d. 18 Wat moet ik doen als mijn achillespees echt ontstoken geraakt is? Jezelf een draai om je oren geven. Je kunt het vrij gemakkelijk zelf constateren, dat je achillespees ontstoken is. Het gebied rond de achillespees is dan niet alleen wat verdikt en rood, maar voelt ook nog eens warm aan. Dat kun je vaststellen door je handrug er tegenaan te leggen. Bovendien heb je dat natuurlijk allang zelf gevoeld. ’s Ochtends kon je bijna niet meer je bed uitkomen. Alleen met pantoffels of schoenen aan kon je, je mogelijk nog een beetje door het huis bewegen. Je stopt nu zeker twee tot drie weken helemaal met hardlopen. Je kunt nu twee dingen doen: je gaat via je huisarts naar de fysiotherapeut of je gaat aan de gang met zelfbehandeling. Je legt een aantal keer per dag gedurende 20 minuten een cold-pack op de zere plek (denk aan het doekje ertussen). Als je geen last van je maag hebt, neem je per dag de maximaal toegestane hoeveelheid Aspirines in. Bovendien neem je iedere twee uur een korrel Arnica D6 in en drie korrels Ruta D6, die remmen de ontsteking. Deze homeopathische middelen zijn zonder recept te verkrijgen bij de apotheek en drogisterij. Vervolgens leg je een tapeverband aan met druk op de pijnlijke plek en minder druk daaronder en daarboven. De eerste 15 minuten is dit pijnlijk, maar de pijn zakt daarna langzaam weg. Dit tapeverband heeft tot doel, het overtollige vocht weg te persen naar elders, waar geen ontsteking is en waar het wel opgeruimd kan worden. Dit alles doe je twee dagen lang, nadat je de ontsteking geconstateerd hebt. 19 Moet ik na die twee dagen dan een ander soort behandeling doen? Ja. Die eerste twee dagen ben je bezig om de ontsteking af te remmen. Vervolgens ga je je bezighouden met proberen het beschadigde lichaamsweefsel weer te herstellen. Alhoewel de ontsteking nu wel weg is, is het aangedane lichaamsweefsel nog lang niet hersteld. Voordat dat zover is, moet, er- nog wel het een en ander gebeuren. Je moet er vanaf dit moment voor gaan zorg dragen, dat er lokaal een sterke bloedcirculatie plaatsvindt. Dat is essentieel om het lichaam verder goed te kunnen laten herstellen. Je legt nu een tapestrip onder en boven de zere plek. Het vocht is inmiddels opgeruimd en door de tapestrips nu onderen boven de zere plek aan te brengen, maak je een z.g. stuwmeer met bloed. Er ontstaat ter plekke een verhoogde bloedhoeveelheid en daardoor een verhoogde bloedcirculatie. En de behandelingen met het cold-pack worden nu vervangen door die van de ijsmassage. Met het innemen van de Aspirine stop je ook. Vanaf nu slik je één keer per dag driekorrels Arnica D6 en twee keer per dag drie korrels Ruta D6. De broeiverband behandelingen (eventueel met alcohol i.p.v. met water) kunnen eventueel nu worden toegepast, alsmede ook de wisselbaden en de rode lamp methode. De rekoefeningen doen is altijd zeer aan te raden, maar dan wel tot de pijngrens. Je doet net zolang hakverhogingen in je schoenen, totdat je pijnloos zonder kan lopen. Begin niet te snel weer met de training. Als de achillespees niet de gelegenheid krijgt helemaal te genezen, dan kan de achillespees gaan ‘verkleven’. Hij zit dan a.h.w. vast aan de rand van de koker. En dat doet vreselijk pijn natuurlijk. 20 Helpen injecties tegen een ontstoken achillespees? In z’n algemeenheid gezegd: nee. Bekend is het toedienen van één of meerdere cortisonen injecties. De ervaring heeft geleerd: laat u nooit een cortisonen injectie geven om een achillespeesblessure te lijf te gaan. Het is voor de chirurg uiterst moeilijk te bepalen of de injectienaald wel of niet in de ruimte tussen de pees en de rand van de koker zit. Op die plaats moet hij wel zitten. Want als de cortisonen in de achillespees komen, dan kunnen de harde weefsels van de achillespees zacht gemaakt worden. De achillespees ‘lost’ dan a.h.w. wat op. Vooral bij meerdere injecties. Een operatie is ook een uiterst redmiddel en komt slechts in een paar procent van de gevallen voor. En dan nog altijd bij mensen, die de eerste signalen hadden veronachtzaamd, omdat ‘er geen training gemist kon worden’. 21 zijn er nog andere manieren, waarop ik een achillespeesblessure kan krijgen? Jazeker. Je kunt namelijk – ook je achillespees scheuren door, volledig koud zijnde, een sprint in te zetten of een heuvel op of af te stormen zonder de noodzakelijke warming-up gedaan te hebben. De achillespees is slecht doorbloed en kan die belasting niet aan. Niet sporters ervaren hetzelfde als ze nog even de bus of de trein willen halen… Dit zijn geen overbelastingsblessures, maar blessures, die door één aanwijsbare oorzaak zijn ontstaan. Uiteraard ga je hiermee onmiddellijk naar de dokter of naar de Eerste Hulp. 22 Helpt sportmassage tegen het oplopen van een achillespeesblessure? Ja, zeer zeker. De sportmasseur heeft je geregeld op de bank liggen, hij kan voelen dat die achillespees van jou niet meer zo mooi slank is als anders. Dat die iets verdikt is, dat hij wat knispert als je hem beweegt. Hij kan je trainingsadviezen geven, die je dan natuurlijk meteen opvolgt… Bovendien neemt de kans om achillespeesblessures te krijgen af als je voor geregeld onderhoud bij de sportmasseur langs gaat. Hij of zij zal alle eventuele afvalstoffen uit je kuiten verwijderen. 23 Hoe leg ik die inleghakjes eigenlijk in mijn hardloopschoenen? Er zijn hakverhogingen in de handel (of bij de podotherapeut). Die hak verhoging leg je dan onder de inleg zool in je schoen. Het verdient altijd aanbeveling deze inleghakjes net zo lang te gebruiken, totdat de pijn in de kuit of in de achillespees is afgenomen en ze er dan uit te halen. Bouw dat dan geleidelijk af. Bijvoorbeeld door ze drie of vier dagen lang, om de dag, nog in de schoenen te doen, voordat je ze er volledig uitlaat. Als je namelijk permanent met deze inleghakjes in je schoenen loopt, dan wennen je kuitspieren daaraan en zij zullen zich verkorten. Of je moet zéér consciëntieus de rekoefeningen, blijven uitvoeren. 24 Hardloopschoenen hebben soms een inkeping aan de achterzijde van de schoen ter hoogte van de achillespees en soms juist het tegenovergestelde? Waar is dat nu voor? Tja, wie zal het zeggen. Als de schoen op die plek is ingesneden, dan kan de achillespees zich vrij bewegen, wordt die niet belemmerd door de schoen. Terwijl een schoen die daar juist een verhoging heeft zitten, de achillespees meer warmte zal geven en wat meer zal beschermen. Ga maar af op je persoonlijke gevoel. 25 Is een achillespees in de winter kwetsbaarder dan in de zomer? Jazeker. Er zit bijna geen bloed in de achillespees. Daardoor heeft de achillespees altijd veel moeite om warm te worden, en goed doorbloed te raken. In de winter is dat nog wat moeilijker, omdat het bloed dan hard nodig is om het lichaam, en met name de romp, op temperatuur te houden. Er is dan minder bloed beschikbaar voor bijvoorbeeld de handen en de achillespezen. Een uitvoerige warming-up en goede sportsokken zijn in de wintermaanden onontbeerlijke zaken in het kader van de blessurepreventie.

Platvoeten en doorgezakte voeten. Wat is een platvoet? Platvoeten (pes planus) zijn een veelvoorkomende afwijking welke veelal pijn en vermoeidheid in de voet kunnen veroorzaken. De meestel mensen hebben last van zogenaamde ‘functionele platvoeten’. Bij functionle platvoeten staan de voet en enkel naar binnen en de voetboog (het voetgewelf) zakt tijdens het lopen (bijna) volledig door, als gevolg van overpronatie. Het lijkt dan of men platvoeten heeft, maar dit is niet altijd het geval. Een manier om uit te vinden of men echte of functionele platvoeten heeft, is wanneer men de tenen vastpakt en omhoog naar zich toe trekt (zittend op een stoel). Bij functionele platvoeten verschijnt er een holte onder de voet, de voetboog komt dan iets omhoog. Bij echte platvoeten gebeurt er niets en heeft men vaak moeite om de tenen op te lichten. Er is dan tevens bij het rechtopstaan totaal geen voetgewelf aanwezig. Ontwikkeling Bij de geboorte heeft iedereen platvoeten, maar bij een juiste ontwikkeling dienen deze platvoeten van het 6e tot 8e te veranderen in ‘normale’ voeten. Deze zijn meestal rond het twaalfde of dertiende jaar volledig ontwikkeld. Ouder worden Met het ouder worden zakt de voetboog door en onze voeten worden iets langer. Men heeft vaak een halve schoenmaat groter nodig dan vroeger. Mensen met functionele platvoeten (ofwel doorgezakte voeten) hebben vaker voetklachten en soms ook last van knie- en (lage) rugpijn. De oplossing voor doorgezakte voeten/platvoeten ligt meestal in het laten aanmeten van inlegzolen, welke zijn voorzien van effectieve ondersteuning van de wreef en daarmee volledige doorzakking te voorkomen. Tevens kunnen inlegzolen het looppatroon (deels) corrigeren, wat een positief effect heeft op voet-, knie-, heup- en rugklachten.

Wat is een platvoet? Platvoeten (pes planus) zijn een veelvoorkomende afwijking welke veelal pijn en vermoeidheid in de voet kunnen veroorzaken. De meestel mensen hebben last van zogenaamde ‘functionele platvoeten’. Bij functionle platvoeten staan de voet en enkel naar binnen en de voetboog (het voetgewelf) zakt tijdens het lopen (bijna) volledig door, als gevolg van overpronatie. Het lijkt dan of men platvoeten heeft, maar dit is niet altijd het geval. Een manier om uit te vinden of men echte of functionele platvoeten heeft, is wanneer men de tenen vastpakt en omhoog naar zich toe trekt (zittend op een stoel). Bij functionele platvoeten verschijnt er een holte onder de voet, de voetboog komt dan iets omhoog. Bij echte platvoeten gebeurt er niets en heeft men vaak moeite om de tenen op te lichten. Er is dan tevens bij het rechtopstaan totaal geen voetgewelf aanwezig. Ontwikkeling Bij de geboorte heeft iedereen platvoeten, maar bij een juiste ontwikkeling dienen deze platvoeten van het 6e tot 8e te veranderen in ‘normale’ voeten. Deze zijn meestal rond het twaalfde of dertiende jaar volledig ontwikkeld. Ouder worden Met het ouder worden zakt de voetboog door en onze voeten worden iets langer. Men heeft vaak een halve schoenmaat groter nodig dan vroeger. Mensen met functionele platvoeten (ofwel doorgezakte voeten) hebben vaker voetklachten en soms ook last van knie- en (lage) rugpijn. De oplossing voor doorgezakte voeten/platvoeten ligt meestal in het laten aanmeten van inlegzolen, welke zijn voorzien van effectieve ondersteuning van de wreef en daarmee volledige doorzakking te voorkomen. Tevens kunnen inlegzolen het looppatroon (deels) corrigeren, wat een positief effect heeft op voet-, knie-, heup- en rugklachten.

Wat is een holvoet? Een holvoet is een abnormaal gebogen voetgewelf met meestal een te hoge wreef. De afwijking is vaak gecombineerd met een te korte achillespees en opgetrokken tenen. Oorzaak Er zijn aanwijzingen dat de aandoening erfelijk is. Meestal is geen duidelijke oorzaak voor een holvoet te vinden. In een klein aantal gevallen wordt een holvoet veroorzaakt door spier- en zenuwaandoeningen (bijvoorbeeld een open ruggetje of kinderverlamming). De holvoet begint meestal op een leeftijd van zes tot tien jaar. Symptomen Vaak staat het hielbeen naar buiten. De tenen staan meestal in klauw- of hamerstand. Het voetgewelf en de bal van de voet voelen strak aan, doordat de pezen strak gespannen staan. In lichte gevallen hoeft de holvoet geen klachten te geven. In zwaardere gevallen kunnen ontstaan vermoeidheid, krampen, een dood gevoel in de tenen (Mortonse Neuralgie). Mensen met holvoeten hebben meer last van omzwikken. Ook kan de achillespees pijnlijk zijn. Soms ontstaat een hielspoor. Doordat de voet een klein aanrakingsvlak heeft met de grond, komt hij soms bonkend neer. Behandeling Bij lichte vormen is oefenen van de voetspieren en het dragen van een speciaal aangemeten inlegzool voldoende. Indien blijkt dat dit onvoldoende effect geeft kan men overwegen om te worden behandeld met orthopedisch schoeisel of worden geopereerd. Dit komt gelukkig sporadisch voor.

Oorzaak De peesplaat van de voet (aponeurosis plantaris) bestaat uit dik, ligamenteus weefsel dat zijn oorsprong heeft aan de onderzijde van de hiel. De peesplaat loopt vanaf hier als een dikke streng richting de bal van de voet, waarna hij uitwaaiert in vijf aparte strengen die aan de tenen aanhechten. De functie van de peesplaat is het in stand houden van de voetboog. Het zorgt er voor dat tijdens het lopen het lichaamsgewicht en de voorwaartse krachten worden overgedragen van de hiel naar de tenen. De peesplaat krijgt dus dagelijks een hoop te verduren, met name tijdens sporten waarbij de voorwaartse krachten kunnen oplopen tot enkele malen het lichaamsgewicht! Bij een ontsteking van de peesplaat vind er een afbraak van weefsel plaats. Klassieke ontstekingsverschijnselen zijn pijn, warmte, roodheid, zwelling en functieverlies. Vooral pijn is een belangrijke factor, waardoor dagelijkse bezigheden behoorlijk beperkt kunnen worden. De symptomen zijn vaak duidelijk aanwezig tijdens de eerste paar stappen van de dag, direct na het opstaan. Dit noemen we ook wel startpijn. Het wordt veroorzaakt doordat de peesplaat in de nacht (of tijdens rust) verkort en bij belasting er rek op de peesplaat komt. Na een aantal passen verminderd de pijn vaak, als de peesplaat uitgerekt is. Aan het einde van de dag treedt de pijn vaak weer op doordat er overbelasting van de verzwakte peesplaat heeft plaatsgevonden. Symptomen De kenmerkende klachten bij een hielspoor/ontsteking of irritatie van het peesblad zijn:

• een felle pijn onder de voet.
• Startpijndrukpijn over het verloop (kan ook lokaal) van het peesblad

Behandel methode; De behandeling bij hielspoor of peesplaat ontsteking is identiek vanwege de relatie van deze klachten. In eerste instantie is het altijd verstandig om rust te nemen om de ontsteking onder controle te krijgen. Onderstaand volgt het stappenplan in chronologische volgorde die patiënten kunnen doorlopen om van hun hielpijn af te komen. Rust De eerste stap is het nemen van rust door activiteiten te verminderen. Bijvoorbeeld het verminderen van de sportintensiteit of zitten waar men normaal staat. Simpelweg rusten zorgt vaak voor een vermindering van de meest heftige pijn en laat de ontsteking verminderen. Rekoefeningen Oefeningen die zijn bedoelt om de structuren rondom de hiel rust te geven, zodat deze minder de peesplaat op spanning brengen. Simpele rekoefeningen kunnen snel verlichting geven. Stap 1: kruis het aangedane been over het gezonde been. Stap 2: trek de tenen van de aangedane voet richting het scheenbeen. Zo ontstaat er tractie in de voetholte. Stap 3: controleer dit door met de duim in de voetholte te voelen; de peesplaat voelt nu als een harde streng aan. Stap 4: gedurende 10 seconden vasthouden, dit 10 keer herhalen. Stap 5: herhaal de vorige stap minimaal 3 keer per dag. De beste momenten om te rekken zijn ‘s-ochtends voor het uit bed stappen en voordat u gaat staan na enige tijd zitten. Koelen met ijs Het aanbrengen van een ijspack op de hiel kan de symptomen verlichten en de pijn onder controle houden. Het koelen is vooral effectief na een acute verergering van de symptomen. TIP: vul een plastic 1,5liter fles met water en vries deze in. Als het water bevroren is, haal de fles uit de vriezer en leg hem op de grond. Rol nu met de voeten over de fles voor 10-15 minuten. Inlegzolen Inlegzolen zijn in de meeste gevallen de sleutel tot het succesvol behandelen van de peesplaat klachten. Met inlegzolen die individueel zijn aangemeten aan de hand van de voetstand, kunnen patiënten meestal hun dagelijkse activiteiten weer hervatten zonder pijn. Hiervoor kunt u bij van Bakel Podotherapie terecht. Ontstekingsremmers Ontstekingremmers kunnen de pijn en de ontsteking verminderen. Vaak voldoen simpele middelen als aspirine of ibuprofen, welke vrij bij de apotheek verkrijgbaar zijn. Een risico van het gebruiken van ontstekingsremmers is dat men de pijn van de klacht minder snel zal voelen. Hierdoor neemt de kans toe dat men de peesplaat gaat overbelasten. Pijn is immers een signaal van het lichaam dat het rust nodig heeft! Taping Het aanbrengen van een tape om de peesplaat van de voetzool te ontlasten geeft vaak directe verlichting. In combinatie met inlegzolen is dit vaak een effectieve start van een goede behandeling. Helaas kan een taping slechts een beperkte tijd op de voet blijven zitten vanwege irritatie van de tape. Daarom is het verstandig om direct te beginnen met het dragen van inlegzolen in combinatie met tape. Hiervoor kunt u bij van Bakel Podotherapie terecht. Nachtspalk Nachtspalken zijn ontworpen om de peesplaat ’s nachts op spanning te houden zodat er geen verkorting van vezels kan optreden. Dit kan o.a. de startpijn die ’s ochtends optreedt verminderen. Het is een goede therapie in combinatie met het dragen van zolen. Echter is het geen middel om de oorzaak van de klacht aan te pakken, de voetstand zal niet veranderen. Houd er rekening mee dat het dragen van spalken tijdens het slapen vaak als oncomfortabel ervaren wordt. Een bekend merk nachtspalk is de zogeheten Strassbourg Sock. Gel hieltjes Via het internet en bij de schoenmaker worden vaak zogenoemde ‘gelhieltjes’verkocht, maar helaas komen in de praktijk veel mensen die geen of weinig baat hebben met deze producten. Dit komt doordat bij het gebruik van gelzooltjes de voeten niet op de juiste plaats worden ontlast en dus geen effect bewerkstelligen. Het is ook niet mogelijk om met een gelhieltje de voetstand, en dus de oorzaak van de klacht, aan te pakken. Vaak zit er een uitsparing in de gelzool , maar nog vaker zit deze op de verkeerde plaats.  Injectie Een corticosteroïden injectie in de hiel, welke ontstekingsremmend werkt, kan het ontstekingsproces remmen. Echter zijn er redenen om ervoor te kiezen niet te injecteren vanwege twee potentiele gevaren: afbraak van het vetweefsel (atrofie) in het hiel-vetkussen en een scheur van de peesplaat (ruptuur). Operatie In gevallen dat geen enkele van bovenstaande therapieën succesvol is, wordt er soms overwogen het hielspoor operatief te laten verwijderen. Het is dan van belang dat men direct na de operatie inlegzolen gaat dragen om te voorkomen dat het hielspoor terugkomt. Ook het blijven doen van rekoefeningen wordt aangeraden. Een operatie brengt echter de nodige risico’s met zich mee. De kans is aanwezig dat de peesplaat onder de voet wordt beschadigd, waardoor een groot gedeelte van de voetfunctie verloren gaat.

Wat is een hallux limitus / hallux rigidus? Een beperking in de beweeglijkheid van de grote teen kunnen we onderverdelen in twee stadia:

1. de hallux limitus
2. de hallux rigidus

Een hallux limitus is een verminderde beweeglijkheid in het grote teen gewricht (hallux = grote teen, limitus = beperkt beweeglijk). Een hallux limitus is in sommige gevallen het voorstadium van een hallux rigidus. Een hallux rigidus is een volledige verstijving van het gewricht van de grote teen (rigidus = onbeweeglijk / verstijfd). De hallux limitus en rigidus zijn een veelvoorkomend en vaak pijnlijke voetklacht. Het gewricht van de grote teen ondergaat enorm veel stress gedurende de duizenden stappen die wij elke dag zetten. Het is dan ook geen wonder dat er vaak osteoarthrose ontstaat in het gewricht van de grote teen. Een osteoarthrose is een degeneratieve aandoening van een of meerdere gewrichten niet berust op een ontsteking en gekenmerkt door o.a. deformatie van het gewrichtsbot, abnormale botwoekeringen. Indien er tevens een scheefstand is (valgus), dan is er sprake van een hallux rigidovalgus. De hallux limitus en rigidus zijn een type van arthrose welke niet uitbreid naar andere gewrichten. Deze aandoening komt bij mannen vaker voor dan bij vrouwen en kan al in de adolescentie ontstaan (met name bij jongens tussen de 12 en 15 jaar) aangezien er zelden acute klachten aanwezig zijn wordt er over het algemeen (te) laat professionele hulp gezocht. Hierdoor ontstaat er vaak na vele jaren een hallux rigidus. Als gevolg hiervan kan de grote teen minder of geen deel meer kan uitmaken van de normale afwikkeling. De druk in de voet verschuift naar buiten met als gevolg dat er een overbelasting ontstaat op de naastliggende middenvoetsbeenderen. Bij een langdurig aanhoudende beperking in het gewricht van de grote teen kunnen er lichamelijke klachten ontstaan aan enkel, knie heup etc. Klachten -Pijn en geregeld zwelling van het gewricht van de grote teen. -Pijn in het gewricht van de grote teen wat toeneemt tijdens het lopen. -Moeite met het vinden van een comfortabele schoen. -Ten gevolge van botvorming rond het gewricht aan de bovenzijde van het gewricht kan er een harde botuitwas (exostose) aanwezig zijn welke klachten geeft bij wrijving tegen de schoen. -Toenemende stijfheid van het gewricht, moeite met afwikkelen van de voet. -In sommige gevallen zijn er startpijnen na rust. -Slijmbeursontsteking (bursitis) op het gewricht van de grote teen als secundaire klacht bij wrijving tegen de schoen. -Voorvoet klachten t.h.v. de naastliggende middenvoetsbeen gewrichten door een veranderde afwikkeling van de voet. Oorzaken De belangrijkste oorzaak is primaire artrose, waarbij de leeftijd een rol speelt in de ontwikkeling van deze aandoening. Bij secundaire artrose kan op basis van een andere aandoening of ziektebeeld een versnelde slijtage optreden van dit gewricht. De belangrijkste oorzaken: -Reuma -Jicht. -Een afwijkende voetstand zoals een platvoet of holvoet. -Erfelijke aanleg. -Status na trauma aan het gewricht. -Als secundaire klacht bij een afwijkende stand van de grote teen (hallux valgus). -Status na een operatie aan het gewricht van de grote teen. -Een verlengde of naar boven (dorsaal) staande eerste middenvoetsbeen. -Afwijkend gevormde gewrichtsoppervlakte. Therapie -Het volgen van een goed schoenadvies. -Verandering van pijngerelateerde activiteiten. -Inlegzolen. Schoenadvies Bij het kiezen van de juiste schoenen is het belangrijk u goed te laten adviseren. Voor een hallux limitus of rigidus geldt het volgende schoenadvies: -De schoenen moeten een juiste lengte en breedte hebben. -De hak mag een maximale hoogte bedragen van 2cm. -Let er bij het kopen van schoenen op dat deze een stevige loopzool hebben. -Wandelschoenen met een stijve zool en extra afwikkeling verminderen de buiging (dorsaal extensie) van het gewricht waardoor de klachten afnemen. Veranderen van activiteiten Sommige activiteiten kunnen de klachten verergeren zoals hardlopen, badminton, steps etc (activiteiten die veel buiging vragen van het gewricht en dus veel stress veroorzaken in het gewricht van de grote teen). Ga bv. Wandelen i.p.v. hardlopen, verklein uw pasgrootte etc. Overleg met uw therapeut over wat u zelf zowel kan doen om de pijnklachten te verminderen. Inlegzolen Inlegzolen kunnen de druk op het grote teen gewricht duidelijk verminderen door de voetstand te corrigeren en/of de voet zoveel mogelijk te ondersteunen en zodoende de verstijfde grote teen van extra afwikkeling te voorzien. Door het dragen van zolen kunnen secundaire klachten in o.a. de voorvoet verkomen worden. Dit moet uiteraard in een goede harmonie samengaan met een goed schoenadvies. Orthopedische schoenen Bij ernstige klachten bij een hallux limitus en/of rigidus kan er gekozen worden voor het maken van orthopedische schoenen. Een orthopedische schoen is een individueel vervaardigde maatschoen welke volledig aangepast kan worden aan de functionaliteit van de voet.

Wat is een hallux valgus Een hallux valgus is een naar buiten gedraaide grote teen. (hallux = grote teen, valgus = naar buiten gedraaid Latijn). De grote teen maakt een draaiing naar buiten toe en het eerste middenvoetsbeen draait naar binnen en in veel gevallen omhoog. Door deze rotatie/verschuiving in de eerste straal ontstaat er een knobbel aan de binnenzijde van de voet. Wrijving van de schoen over deze knobbel kan roodheid, zwelling en warmte veroorzaken in het gewricht van de grote teen. Bij aanhoudende wrijving ontstaat er vorming van eelt en kan er zich een slijmbeurs ontsteking (bursitis) en vochtophoping ontwikkelen. Het gewricht van de grote teen staat als het ware geopend en er kunnen zich botwoekeringen (osteofyten) vormen in en om het gewricht. Als gevolg hiervan kan de grote teen gaan verstijven (hallux limitus / hallux rigidus) waardoor het minder of geen deel meer kan uitmaken van de normale afwikkeling. De druk in de voet verschuift naar buiten met als gevolg dat er een overbelasting ontstaat op de naastliggende middenvoetsbeenderen welke een beweging naar beneden maakt. De druk onder de kopjes van de middenvoetsbeenderen neemt toe en er kan zich een hamer- of klauwteen vormen. Door deze biomechanische veranderingen van de botstructuren in de voet ervaren de sesambeenderen onder de voet minder druk en gaan verschuiven naar buiten en boven. Ook de werking van de spieren in de voet verandert op den duur. Zo werkt de afvoerder van de grote teen normaal als stabilisator van het gewricht van de grote teen, echter als de afwijking een hoek aanneemt groter dan 35 graden (normaal = 15 graden) gaat de spier meewerken aan de vervorming van het gewricht. De aandoening hallux valgus komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Oorzaken -Verkeerd schoeisel (te kort en / of te krap). -Verkeerde voetstand -Erfelijkheid. -Een meer naar boven bewegende eerste middenvoetsbeen. -Spreidvoet door spierzwakte (pes plano transversus). -Reumatoïde artritis. -Trauma. Klachten Patiënten met een hallux valgus hebben vaak geen pijnklachten. Klachten die kunnen optreden als gevolg van een hallux valgus zijn o.a.: -Pijnklachten aan de knobbel door wrijving tegen de schoen. -Voorvoet klachten met lokaal eelt vorming onder het tweede middenvoetsbeen en grondkootje van de grote teen. -Eeltpit tussen de grote teen en de tweede teen. -Moeite met vinden van goed passende schoenen. Therapie Er zijn verschillende therapiemogelijkheden om de klachten bij hallux valgus te verminderen, echter de hallux valgus zal zelf niet meer verminderen (operatie uitgezonderd), de klachten zijn alleen maar te remmen: -Het volgen van een goed schoenadvies. -Inlegzolen. -In zeer ernstige gevallen een operatie Schoenadvies Bij het kiezen van de juiste schoenen is het belangrijk u goed te laten adviseren. Voor een hallux valgus geldt het volgende schoenadvies: -De schoenen moeten een juiste lengte en breedte hebben. -Neem schoenen met soepel leer in het voorblad en zonder naden/stiksels ter hoogte van het gewricht van de grote teen. -De hak mag een maximale hoogte bedragen van 3cm. -Loop de schoenen nooit in, maar laat de schoenen uitknobbelen ter hoogte van het gewricht van de grote teen. Inlegzolen Het dragen van inlegzolen kan de klachten verlichten. Zolen zorgen voor een betere drukverdeling onder de voet en kunnen de vorming van een hallux valgus helpen voorkomen en/of remmen. Daarnaast kunnen zolen ook voor verlichting zorgen van de secundaire klachten bij een hallux valgus zoals o.a. de hamer-/klauwteen en overmatige druk onder de voorvoet. Voor een succesvol resultaat bij het dragen van zolen is het essentieel dat u het gegeven schoenadvies goed opvolgt. Operatie Mochten al deze therapieën insufficiënt blijken te zijn dan bestaat er de mogelijkheid de hallux valgus te laten opereren. Opereren is de laatste optie, mochten de klachten niet verlicht kunnen worden met de conservatieve behandelingen.